|
Người Việt
Tâm sự của những người sống bằng nghề lượm ve chai ở Little
Saigon
Tâm An/Người Việt
WESTMINSTER, California (NV) – “Thôi cô đừng chụp hình tui, đừng đưa tui
lên báo nha cô. Tui không muốn người ta biết rằng tui lượm ve chai, nhất
là anh em bà con tui ở bên Việt Nam. Nói gì thì nói, bên ấy người ta
tưởng đi Mỹ thì làm kỹ sư bác sĩ mới đáng, chứ làm cái nghề lượm ve chai
như tui, mà lên báo thì chỉ tổ để người ta khi dễ mình thêm.”
Bà Tư Hiền, cư dân ở Midway City, vừa xua tay vừa thoăn thoắt dẫm chân
lên các vỏ lon bia, để làm cho nó bẹp dúm, rồi ném vào những túi nylon
màu đen, trên vỉa hè trước căn nhà single house ở góc đường Madison và
đường Park Ln, cách nhà bà ở chỉ vài block.
Sang Mỹ từ năm 2012 do con gái bảo lãnh, bà Tư ở nhà trông cháu cho con
đi làm. Tranh thủ lúc sáng sớm, khi cháu còn chưa dậy đi học, bà đạp xe
đi lượm ve chai. Bà phân bua: “Tui sang đây không có xin được trợ cấp gì
ngoài MediCal. Tui cũng cần có chút tiền tiêu vặt, rồi còn gửi về quê
nhà lo việc ma chay cúng giỗ tổ tiên, tui đâu nỡ xin con hoài được. Dù
con tôi, nó không muốn tôi làm công việc này, nó kêu tui cần nhiêu nó sẽ
chu cấp. Nhưng nó còn khó khăn, tôi không muốn phiền nó.”
“Thấm thoắt cũng bảy năm rồi. Nhớ lần đầu tiên không biết, tôi đi bới
thùng rác, thấy vỏ chai nào tôi cũng nhặt, đầy một xe mà chỉ bán được có
$5. Là vì có nhiều thứ vỏ chai lọ, người ta không thu mua như ở Việt
Nam. Sau này tôi biết lựa cái gì bán được giá mới lấy. Thấy tôi bới
thùng rác hôi hám từ sáng sớm, nhiều người đồng hương Việt ở đây họ
thương, họ tự độngđể riêng ve chai ra một túi rồi gọi mình tới lượm. Lâu
rồi tôi không phải đi bới thùng rác nữa.”
“Tôi đem về nhà gom lại ở góc sân, cứ Chủ Nhật đem đi bán một lần. Mỗi
tuần chăm chỉ thì tôi cũng kiếm được chừng vài ba trăm đồng, cũng gọi là
đủ tiền trang trải cuộc sống.”
“Bây giờ tôi phải về, còn đưa cháu đi học.” Nói rồi bà tất tả đạp đi,
dáng bà nhỏ bé, lọt thỏm trong cái “không gian” toàn ve chai “di động.”
Muốn lượm được nhiều ve chai phải để người ta thương mến
Tại một tiệm thu mua ve chai ở góc đường Westminster và Golden West,
chúng tôi gặp được bà Hồng Lê, cư dân Westminster, đang xếp hàng chờ bán
ve chai. Sang Mỹ từ năm 1989 do người chồng hơn 25 tuổi bảo lãnh, bà đã
làm đủ thứ việc chân tay và cả lượm ve chai, để phụ chồng nuôi bốn người
con. Bà chia sẻ: “Các con tôi đều đi làm ở tiểu bang xa, chúng có cuộc
sống của chúng. Vợ chồng già phải nương tựa vào nhau. Tôi cũng 70 tuổi
rồi, tuy có tiền già nhưng ốm đau suốt nên cũng không có dư giả gì.”
Vừa tâm sự bà vừa rơm rớm nước mắt, bà nói tiếp: “Ông xã tôi đã 95 tuổi
rồi, hiện đang nằm trong nursing home. Bác sĩ nói rằng ông ấy có thể đi
bất cứ lúc nào.Tôi vẫn phải lượm ve chai để kiếm thêm, đặng có tiền lo
an táng cho ông ấy nếu ông ấy có qua đời. Tôi mới đi hỏi ở Nhà Tang Lễ
đằng kia, chi phí làm lễ tang hỏa thiêu, thấp nhất là cũng là $3,000.”
Đỡ hơn bà Tư Hiền ở chỗ, bà Hồng biết lái xe. Chiếc xe Toyota Corolla từ
đời 2002 của bà đã lăn bánh trên 250,000 dặm, máy móc lúc hỏng lúc
không. Bà dùng nó để cất trữ đủ thứ từ sách báo cũ đến chai lọ nhựa,
thủy tinh… chờ tới khi số lượng nhiều nhiều mới bõ công đi bán.
Bà chia sẻ: “Trong nghề lượm ve chai này, cũng phải biết xử sự, làm sao
cho người ta thương mình, tin mình thì
mới sống được. Ai cho gì tôi cũng xin, cho dù thứ đó có không bán
được, như vỏ bình sữa tươi, vỏ đồ hộp… nhưng người ta đã gom nó cho
mình, tôi không muốn mếch lòng họ, tôi lượm hết, về nhà phân loại sau.”
“Đi bới thùng rác, tôi không làm vương vãi dù một cái rác nhỏ ra ngoài,
nên chủ nhà họ không phiền lòng. Trái lại nhiều nhà còn tự nguyện để ve
chai riêng ra rồi họ gọi mình tới lấy,” bà nói tiếp.
“Rồi có người nhờ tôi dọn nhà theo giờ, ẵm cháu dùm hay giúp họ vài việc
vặt khác như tưới cây, cắt cỏ. Tôi làm tất cả, không ngại việc gì. Mỗi
giờ công họ cũng trả tôi chừng $10-$15, có khi còn tip thêm. Mỗi tháng
tôi cũng có thêm được $700 đến $1,000, chưa tính tiền lượm ve chai,” bà
kể thêm,
Chợt nhớ ra hiện tại, giọng bà lại trùng xuống, thở dài: “Nhưng giờ thì
ông xã tôi bệnh nặng rồi, tôi cũng yếu rồi. Tôi chỉ tranh thủ đi được
vài giờ rồi lại phải về canh chừng ông ấy. Nên chỉ có ai cho ve chai,
thì họ gọi tôi đến lấy. Chứ tôi không đi làm giúp việc hay la cà chuyện
trò gì được. Vì thế mà chỉ còn kiếm được có vài chục đồng tiền bán ve
chai mỗi tuần.”
Bán ve chai, cũng phải có ‘mánh’
Ông Tám Huỳnh, 73 tuổi, cư dân ở Westminster cũng đang xếp hàng chờ bán
ve chai như bà Hồng. Mái tóc dài bạc phơ, xơ xác, chẳng thèm chải cắt,
chiếc áo lính đã cũ mèm, rách tả tơi, ông vẫn cười vui vẻ như thể ông
thây kệ mọi sự trong đời.
Từng là người lính VNCH, phải chịu cảnh tù đày dưới ách Cộng Sản suốt 8
năm, tới năm 1993 mới được sang Mỹ theo diện HO. Ông Tám cười sảng
khoái, nói bâng quơ như an ủi tất cả mọi người đang đứng chờ bán ve chai
xung quanh ông, rằng: “Được sống ở Mỹ, được hít thở bầu trời tự do là
tôi vui rồi. Cho dù có phải sống bằng nghề gì cực nhọc đi nữa, cũng
không bằng khổ nhục như thời đi tù Cộng Sản đâu.”Như hiểu được sự thắc
mắc thường thấy của người đời, ông giãi bày thêm: “Ở Mỹ này thì chẳng
đói được đâu, ở đâu cũng có đồ ăn từ thiện, còn chưa hết hạn, mà có hết
hạn cũng chẳng sao, vẫn còn tốt. Tuổi như tôi lại có tiền già nữa, làm
sao mà đói cho được. Nhưng tôi vẫn phải lượm ve chai là vì tôi lỡ dại
vay nợ lãi cao người ta. Lúc đầu có $1,000 thôi, 5 năm rồi không trả
được, lãi mẹ đẻ lãi con, giờ thành nợ $5,000 nên có bao nhiêu tiền già
đành để trả tiền lời hết. Tất cả lỗi tại mình, thì mình phải trả giá
thôi, phải lượm ve chai mà sống.”Nói rồi ông cười nhạt, cúi người phân
loại những chai lọ dưới chân ông. Chỉtay vào dòng chữ đỏ in trên bao bì
một cái vỏ chai nhựa, Ông Tám nói: “Gặp những chai có chữ ‘CA CRV’ như
thế này, thì yên tâm là người ta sẽ thu mua.”Theo giải thích của anh
Kenvin Calderom, nhân viên tại cơ sở thu mua rác tái chế của hệ thống
công ty Replanet, thì chữ ‘CA CRV’ là chữ viết tắt của cụm từ
“California Refund Value”
có nghĩa là “Giá trị hoàn tiền theo luật ở California.” Đây là số tiền
quy định của tiểu bang, được trả lại cho người tiêu dùng khi họ đem tái
chế các chai lọ tại các cơ sở thu mua rác tái chế. Chai lọ nào có chữ
này, buộc các công ty phải chấp nhận, cho dù là chai lọ đó có đựng đồ
thực phẩm.
Là một người đầy kinh nghiệm bán ve chai, ông Tám cho biết: “Cứ chai lọ
nào dày, nặng thì bán theo cân ký sẽ có lợi hơn. Ngược lại những chai
mỏng, nhỏ và nhẹ, mà lại dung tích lớn hơn 24 oz,
thì nên bán theo kiểu đếm số lượng, mỗi cái 10 xu, chứ nếu bán
theo kiểu cân ký sẽ rất thiệt.”
Ông làm một phép tính để chứng minh điều mình vừa nói: “Chỉ 10 vỏ chai
như này là cân nặng chừng 1lb rồi, bán theo cân nặng sẽ được $1.6 trong
khi nếu bán theo số lượng thì chỉ được 10 xu/chai x 10 chai = $1 mà
thôi.”
“Nhưng hôm nào lượm được toàn vỏ chai nước suối loại nhỏ xíu chỉ 8 oz
(250 ml) thì tôi lại bán theo kiểu đếm, mỗi chai 5 xu, 100 chai được $5,
trong khi nếu lỡ để nó móp phải bán theo ký, không biết có nổi $3
không.”
Ở điểm thu mua thường có máy đếm vỏ chai tự động bằng công nghệ scan
theo dung tích chai. Vỏ chai chỉ cần móp một chút, là máy có thể sẽ đẩy
ra không tính tiền, buộc người ta phải bán theo cân ký.
Đó là lý do vì sao, những người nhặt ve chai, có khi thì cố đập cho các
vỏ chai thật bẹp, có khi thì nâng niu để “hàng” khỏi bị móp méo.
Một cái Tết nữa sắp đến, nhưng với những người lượm ve chai như ông Tám,
bà Hồng hay bà Tư Hiền, họ đều vui khấp khởi không phải vì Xuân về, mà
vì sẽ có nhiều nhà ăn tiệc, sẽ có “ve chai” cho họ nhiều hơn. (Tâm An)
|