NGƯỜI VIỆT

17-1-23

Ai sẽ ngồi vào ghế chủ tịch nước của ông Nguyễn Xuân Phúc, hay để trống?

HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Nhiều lời bàn luận và đồn đoán về chuyện những ai sẽ được ngồi vào ghế chủ tịch nước thay thế ông Nguyễn Xuân Phúc hay chính ông Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư đảng, kiêm nhiệm.

Qua những diễn biến dồn dập về tình hình chính trị Việt Nam mấy tuần lễ trở lại đây, ông Nguyễn Xuân Phúc đã “xin thôi” chức vụ chủ tịch nước “theo nguyện vọng cá nhân.” Thông Tấn Xã Việt Nam nói ông Phúc xin thôi vì “chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu…”

Hai ông phó thủ tướng, ba ông bộ trưởng “có vi phạm, khuyết điểm gây hậu quả nghiêm trọng” không thấy nêu tên trong bản tin vừa kể.

Tuy nhiên, người ta biết hai ông phó thủ tướng là Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam đã được “cho thôi chức” để nghỉ hưu non. Các ông bộ trưởng Nguyễn Thanh Long (Bộ Y Tế) và Chu Ngọc Anh (chủ tịch Hà Nội, Bộ Khoa Học và Công Nghệ) đi tù, còn ông Mai Tiến Dũng (chủ nhiệm Văn Phòng Chính Phủ) mới bị “kỷ luật” chưa biết số phận ra sao. Tất cả đều liên quan đến mấy đại án tham nhũng đang được điều tra.

Không thấy Quốc Hội Việt Nam loan báo gì nhưng Thông Tấn Xã Việt Nam hôm Thứ Ba, 17 Tháng Giêng, đưa tin Quốc Hội sẽ có cuộc họp bất thường ngày 18 Tháng Giêng để “xem xét nội dung về công tác nhân sự thuộc thẩm quyền của Quốc Hội.”

Theo Hiến Pháp Việt Nam, chức vụ từ chủ tịch nước xuống tới cấp bộ trưởng và tương đương đều được Quốc Hội chuẩn thuận theo lệnh đảng. Cho nên, “cưa” ghế của họ cũng đều phải bỏ phiếu.

Trong cuộc họp Quốc Hội dự trù này, sau khi đã “nhất trí” cho ông Nguyễn Xuân Phúc về vườn rồi, ai được điền thế ngay hay cái ghế chủ tịch nước còn bỏ trống? Giới phân tích tình hình chính trị Việt Nam nhìn thấy có thể có ba khả năng xảy ra.

Thứ nhất, ông Nguyễn Phú Trọng có thể kiêm nhiệm như ông từng làm khi ông Trần Đại Quang đột ngột qua đời vào Tháng Chín, 2018, trong lúc đang là chủ tịch nước.

Thứ hai, có thể cho bà Võ Thị Ánh Xuân, phó chủ tịch nước, làm quyền chủ tịch nước tạm vài tháng đợi Quốc Hội chính thức họp vào Tháng Năm tới đây.

Thứ ba, một trong mấy người tín cẩn của ông Nguyễn Phú Trọng được đôn lên.

Theo phân tích gia Lê Hồng Hiệp, hiện là một chuyên viên tại Viện Nghiên Cứu ISEAS – Yusof Ishak Institute ở Singapore, viết trên tạp chí Fulcrum thì ứng viên hàng đầu thay thế ông Nguyễn Xuân Phúc là ông Tô Lâm, bộ trưởng Công An và là ủy viên Bộ Chính Trị đã hai khóa. Ông quan nổi tiếng thế giới vụ “ăn thịt bò dát vàng” ở London, Anh, hiện là người rất được ông Nguyễn Phú Trọng hài lòng và tin cậy trong chiến dịch “đốt lò” (đánh tham nhũng).

Tuy nhiên, bà Trương Thị Mai, ủy viên Bộ Chính Trị, trưởng Ban Tổ Chức Trung Ương, cũng có thể hy vọng được đôn lên thay. Tác giả Lê Hồng Hiệp còn cho rằng khi ông Nguyễn Xuân Phúc bị loại, ông Vương Đình Huệ, hiện là chủ tịch Quốc Hội, có thể được “chuyển ghế” và là một trong vài người sẽ có cơ hội leo lên ghế tổng bí thư thay ông Trọng sau này.

Theo ông Hiệp, tuy ông Phạm Minh Chính, thủ tướng, cũng là một trong vài người có khả năng tranh ghế chóp bu đảng, nhưng lại vướng tai tiếng liên quan đến bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, chủ tập đoàn AIC, hiện đã bỏ trốn và bị án vắng mặt 30 năm tù. Cũng có tin đồn đãi ông Chính đã nộp đơn xin từ chức, nhưng chuyện này được tạm gác lại chờ qua Tết, bởi vì hai trong bốn ghế “tứ trụ” bị thay thế một lượt thì kinh khủng quá.

Ông Lê Hồng Hiệp viết trên Twitter rằng: “Nhiều phần họ sẽ để cho Phó Chủ Tịch Nước Võ Thị Ánh Xuân tạm thời làm quyền chủ tịch nước, chờ cho đến kỳ họp Quốc Hội chính thức diễn ra vào Tháng Năm. Trong trường hợp này, họ có ba tháng để lựa chọn người thích hợp.”

Phân tích gia Alexander Vuving, giáo sư tại Viện Nghiên Cứu Á Châu-Thái Bình Dương ở Honolulu, Hawaii, viết trên Twitter cho rằng: “Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng sẽ kiêm nhiệm luôn ghế chủ tịch nước trong trường hợp ông Tô Lâm không qua được phiếu bầu tín nhiệm của Quốc Hội.”

Theo nhận xét của ông Zachary Abuza, giáo sư tại Học Viện Chiến Tranh ở Washington, DC, trường đào tạo các lãnh đạo quân sự chính trị tương lai cho nước Mỹ, nếu ông Tô Lâm được đôn lên ghế chủ tịch nước, “tứ trụ” của Việt Nam sẽ có hai người đều có gốc công an (Phạm Minh Chính và Tô Lâm). Đây là một chỉ dấu bất an trong nội bộ đảng.

Sau khi ông Nguyễn Xuân Phúc bị gạt ra ngoài, Bộ Chính Trị nay chỉ còn 16 người. Theo đó, năm ủy viên là công an hoặc từng là công an. Ông Abuza còn cho rằng Thượng Tướng Lương Tam Quang, thứ trưởng Công An, được đẩy lên thay ông Tô Lâm ngồi vào ghế bộ trưởng Công An khi họ Tô leo lên ghế “tứ trụ” và Tướng Quang cũng được cho vào ngồi trong Bộ Chính Trị. Trường hợp này, Bộ Chính Trị có 6/17 thành viên đều là gốc công an.

Có thể nói, các diễn biến bất ngờ ở thượng tầng đảng và nhà nước Việt Nam những ngày đầu năm 2023 và kể cả năm 2022, chưa bao giờ người ta thấy tình hình lại hỗn loạn như thế. Có tới 539 đảng viên cấp cao bị ném “vào lò” hoặc bị kỷ luật trong năm 2022 gồm từ phó thủ tướng, bộ trưởng trở xuống thuộc nhiều lãnh vực khác nhau.

Tương lai đảng Cộng Sản Việt Nam sẽ từ từ ổn định sau các đợt đánh tham nhũng “bất kể người đó là ai” và “không có vùng cấm” hay một “mùa Xuân Ả Rập” sẽ diễn ra từ những cơn lốc xoáy ngầm ở bên trong? Không ai biết, nhưng sân khấu chính trị Việt Nam hiện đang diễn ra bất thường và bất ngờ. (TN) [đ.d.]