Đăng báo Diễn Đàn (Paris) ngày 9-11-06

Thư từ Mỹ

Một cuộc bầu cử làm đảng Dân Chủ hài lòng!

Trần Hữu Dũng

8 tháng 11, 2006                   

Bạn quý,

Chắc bạn đã biết là hôm qua (7/11) ở Mỹ đã có một cuộc bỏ phiếu để bầu lại tòan thể hạ viện và một phần ba thượng viện (và nhiều chức vụ địa phương khác) của nước này.  Dù những cuộc bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ (không gồm chức tổng thống) như thế này thường được xem là kém quan trọng, song bầu cử năm nay thu hút sự chú ý đặc biệt của dân Mỹ vì nó gần như một cuộc trưng cầu dân ý đối với chính quyền Bush mà “thành tích” thì ai cũng biết quá rõ rồi!

Đúng là khách quan mà nói (theo hầu hết các cuộc thăm dò dư luận), thì đảng Cộng Hòa phải đại bại kỳ này (ngay đến hai tay tổ tân bảo thủ là Kenneth Adelman và Richard Perle cũng “bỏ” Bush) nhưng giới quan sát vẫn “gườm” đảng Cộng Hòa:  Đảng này nhiều tiền, có tổ chức huy động cử tri (của họ) đi bầu tinh vi hơn đảng Dân Chủ, và nhất là trong 6 năm qua, họ đã rất thành công trong việc mủ mỉ vẽ lại ranh giới các đơn vị bầu cử theo lối có lợi cho họ.  Thêm vào đó, thiên hạ vẫn ngán ông “phù thủy” Karl Rove (“bộ óc của Bush”) quỷ quyệt không lường, thủ đọan đầy mình, lại không ngại chơi xấu.  Thế nên, dù hi vọng tràn trề, đảng Dân Chủ vẫn thấp thỏm.  Vài tuần trước họ lại bị xây xẩm vì một câu nói hớ của (nguyên ứng cử viên tổng thống) John Kerry (khuyên sinh viên “cố gắng học hành, không thì bị “kẹt” ở Iraq”, theo Kerry giải thích thì ông muốn nói “không học hành như Bush thì sẽ có quyết định làm Mỹ bị kẹt ở Iraq”, song nghe qua thì như Kerry cho là lính Mỹ ở Iraq là người thiếu học).  Rồi từ khoảng cách có đến 18% (trong vài cuộc thăm dò) giữa hai đảng non tháng trước, bổng nhiên đảng Cộng Hòa vọt lên, chỉ còn độ 6%  gần ngày bỏ phiếu, khiến những người ủng hộ đảng Dân Chủ (hoặc “ghét Bush”, nói chung) phải “đứng tim”.

Rồi thì ngày bầu cử cũng đã đến.  Ở chỗ tôi, trời mưa nhưng thiên hạ đi bỏ phiếu khá đông.  Năm nay hầu hết phòng phiếu đổi sang dùng máy điện tử, nhiều người (kể cả tôi!) hơi lọng cọng, song tương đối suôn sẻ (so với những kỳ trước).

Kết quả? Đảng Dân Chủ cần 15 ghế ở Hạ Viện để có đa số ỏ viện này, và họ đã được khỏang 28 ghế (có thể xê xích chút ít khi bạn đọc thư này), như thế là hơn số cần thiết, song không đến 40-50 mà những người hơi hoang tưởng đã hi vọng.  Đặc biệt đáng mừng là các dân biểu bị hoen ố (hối lộ, siết cổ (may là không chết) tình nhân, dụ dỗ thiếu nam làm chuyện tồi bại,...), hầu hết là đảng viên Cộng Hòa, đều thất cử.

Về phía thượng viện thì đảng Dân Chủ cần thêm sáu ghế để thành đa số.  Ngay sau khi phòng phiếu đóng cửa thì rõ ràng là ba ghế đã rơi vào tay họ, đó là ở Ohio, Pennsylvania, và Rhode Island.  Qua nửa đêm thì có tin bà Claire McCaskill thắng thêm một ghế nữa cho đảng Dân Chủ từ bang Missouri.  Rồi sáng hôm sau thì Montana (hơi ngạc nhiên vì bang này đứng hạng thứ ba trong số ủng hộ Bush mãnh liệt năm 2004) cũng vào tay Dân Chủ.  Chỉ bang Virginia vẫn chưa ngã ngũ, dù ứng cử viên Dân Chủ ở đây (ông Jim Webb, có vợ gốc Việt) đang dẫn đầu.  Vậy là thành phần của thượng viện vẫn chưa rõ.  Song dù có thắng ở Virginia thì đảng Dân Chủ cũng chỉ hơn đàng Cộng  Hòa một ghế (51-49), không phải là thoải mái cho lắm.

Theo các cuộc thăm dò cử tri sau khi bỏ phiếu thì có đến 60% là chống chiến tranh Iraq, và đáng ngạc nhiên là hơn 40% cho biết tình trạng tham nhũng ở Washington D.C. trong mấy năm qua (mà hầu hết bị cáo là đảng viên Cộng hòa) đã ảnh hưởng đến lá phiếu của họ.  Điều này làm nhiều người ngạc nhiên vì trước đây không có cuộc thăm dò nào cho thấy ảnh hưởng của tham nhũng là lớn đến thế.  Trong vài ngày nữa chắc chắn sẽ có vô số phân tích chi tiết hơn về kết quả của cuộc bầu cử này, tôi sẽ viết thêm sau.

Hiện là quá sớm để biết đảng Dân Chủ sẽ (và có thể) làm gì khi họ là đa số (ít nhất là ở hạ viện) ở quốc hội.  Nên nhớ là trong hai năm tới thì Bush vẫn còn là tổng thống, vẫn còn quyền phủ quyết, và với đa số không phải là khống chế, đảng Dân Chủ khó thông qua chính sách nào mới của họ.  Dù sao, một hạ viện trong tay đảng Dân Chủ chắc chắn sẽ “mời” các viên chức chính phủ Bush ra điều trần về các chính sách của chính phủ này từ trước đến nay, phanh phui nhiều việc mà Bush muốn giấu.  Có điều là không ít dân biểu và nghị sĩ Dân Chủ vừa đắc cử công khai ủng hộ một chính sách kinh tế “bảo hộ” hơn cho nước Mỹ.  Các đối tác thương mại của Mỹ (kể cả Việt Nam) có lẽ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong quốc hội mới này.

Chuyện bên lề nhưng cũng nên biết: trong ngày bầu cử thì Dick Cheney vác súng đi săn.  Không nghe nói có ai bị tai nạn gì.

Hẹn bạn thư sau,

Trần Hữu Dũng
(kí Tiểu Hằng Ngôn)

Dayton

8-11-2006

TB: Thư vừa viết xong thì nghe tin hãng thông tấn AP và đài NBC đã trao Virginia cho Jim Webb. Bộ trưởng quốc phòng Donald Rumsfeld cũng vừa từ chức, được thay thế bởi Robert Gates, cựu giám đốc CIA và là “người” của Bush cha. Sẽ viết nhiều trong thư tới.