Hà Nội, mồng 2 Tết Bính Tuất                                     

Đôi điều cảm nghĩ về “Dòng đời”

Trần Quang Cơ

Cách đây mấy năm tôi có đọc quyển tiểu thuyết “Hiến dâng” (Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân) của Nguyên Nguyên. Khi đó tôi đã hiểu luồng suy nghĩ của anh và tôi cảm thấy tác giả như đang ấp ủ những suy tư thầm kín còn kìm nén lại, cần có không gian thông thoáng hơn nữa để bộc lộ.

            Theo suy đoán của tôi khi ấy, ngay trong khi viết và cho trình làng cuốn “Hiến dâng”, Nguyên Nguyên đã thai nghén một “Dòng đời” với những ý tưởng mạnh mẽ hơn, táo bạo hơn, rộng rãi hơn. Một “Dòng đời” hiện thực mà anh có thể gửi gắm vào đó cả tâm huyết mình đối với đất nước và con người Việt Nam.

            Quả như chờ đợi của tôi, để nói được hết hay ít ra cũng được một mảng lớn những suy tư của mình, trong bộ tiểu thuyết “Dòng đời” – nói cho đúng hơn là qua tập bản thảo mà tôi được đọc sau lần tu chỉnh thứ 7 hay thứ 8 gì đó – Nguyên Nguyên đã đề cập tới khung cảnh rộng lớn hơn và phức tạp hơn nhiều của xã hội chúng ta trong buổi giao thoa giữa thời chiến và thời bình, giữa lúc cuộc sống đang được nối tiếp lại giữa hai mảng đời tạm thời bị chia cắt bởi chiến tranh, chia cắt trong xã hội và trong biết bao nhiêu gia đình Việt Nam.

            Dòng đời trong thời kỳ hậu chiến, trong khi xã hội tiếp tục phát triển đi lên, vẫn chứa chất biết bao nhiêu mâu thuẫn, xung đột giữa đen và trắng, xấu và tốt, tiêu cực và tích cực. Cuộc sống đan xen lẫn lộn giữa những lối sống, những nhân cách trái ngược. Xã hội ta vẫn tồn tại những gia đình, những con người đẹp về tinh thần, đẹp về nhân cách, đẹp cái truyền thống Việt Nam, song đây đó cũng nổi lên nhan nhản những Đoàn Danh Tiến, những chính Tạ, những Bạch Liên... làm vẩn đục dòng đời.

Dưới ngòi bút của Nguyên Nguyên, tôi cảm thấy những diễn biến, những nhân vật trong “Dòng đời” không phải là trong tiểu thuyết, mà là những câu chuyện, những nhân vật rất thời sự, rất đời thật. Chính vì vậy “Dòng đời” đã cuốn hút tôi đến dòng chữ cuối cùng.

Đọc xong “Dòng đời”, tôi nghĩ rằng Nguyên Nguyên muốn qua đó chuyển tải bức thông điệp của lòng mình: Làm sao giữ được lòng tin của tương lai... Đó cũng chính là mong ước của bản thân tôi.