TẢN MẠN KHI BAY

Nguyễn Thị Hậu

Nửa đêm uống wine trên trời

Vài lần như thế rồi chứ nhỉ?

Ấy là những chuyến bay đi Paris vào ban đêm, khi máy bay đã ổn định trên cao, hành khách qua khỏi cảm giác lo lắng, sốt ruột mà bình tĩnh nghỉ ngơi, ngả đầu vào ghế thư giãn hay tìm kiếm xem các chương trình chiếu trên máy bay, cũng là lúc tiếp viên hàng không phục vụ bữa ăn đêm. Khỏi nói, VNA rất kiên định bảo tồn hình thức và chất lượng món ăn suốt nhiều năm nay dù là chuyến bay trong hay ngoài nước. Vậy nên, ly wine trong chuyến bay đêm lần này đã mang lại sự thoải mái vì một cảm giác quen thuộc.

Ngồi bên cửa số máy bay nhìn ra bên ngoài là màn đêm và mây, có khi thấp thoáng vài ngôi sao... khay thức ăn nguyên vẹn, chỉ có ly wine từ từ vơi đi... nếu hết có thể yêu cầu thêm ly nữa. Anh chàng tiếp viên có gương mặt bụ bẫm và trong sáng như một cậu thiếu niên, nhẹ nhàng rót thêm rượu cho tôi và mỉm cười: cháu mời cô ạ. Cám ơn cháu nhé! Hình như cậu có chút ngạc nhiên: phụ nữ, đi một mình, không ăn gì cả và chỉ uống wine trong khi hầu hết mọi người đã chìm vào giấc ngủ. Nhưng có gì đấy như chia sẻ “cô có uống thêm chút nữa không ạ”? Cậu hỏi tôi khi lại đi qua hàng ghế tôi ngồi. Tất nhiên tôi gật đầu, và ly wine thứ mấy này được rót đầy hơn.

Nhấp từng ngụm wine, nhìn ra ngoài cửa sổ, nghe lời hát “... em mơ cùng bay bên anh, ta thấy như trăng dưới chân mình...”*, nhớ lần nào đó ai nhắn “cứ mơ đi, biết đâu...”. Ừ có ai đánh thuế giấc mơ đâu? Mơ đi, bởi vì ký ức và giấc mơ là của riêng mình, không ai có thể lấy đi hay ban tặng, là tài sản quý nhất của mỗi người. Ai không lưu giữ ký ức không biết ước mơ thì cuộc sống nghèo nàn biết mấy! Giấc mơ về những điều làm cho con người trở nên tốt đẹp hơn, yêu nhau hơn luôn ngọt ngào... để khi ra khỏi giấc mơ dù có tiếc nuối thì trái tim vẫn đầy ắp cảm giác yêu thương...

Ly wine giữa đêm trên trời không uống bằng chiếc ly thủy tinh chân cao sang trọng mà bằng chiếc ly nhựa nhỏ nhắn trong vắt… Có sao đâu, quan trọng là đôi môi mềm đi khi chạm vào những giọt đỏ long lanh quen thuộc, quen đến mức dù chỉ gần nhau chốc lát rồi có xa vắng bao nhiêu thì ký ức vẫn sẽ ở đó, trong một góc nhỏ của trái tim. Ký ức ấy mãi như một giấc mơ dịu dàng...

Ly wine trên trời lúc đêm đang trôi đi chứa cả hơi lạnh ngưng từng giọt ngoài cửa số, cả cụm mây xám nhẹ ngoài kia và màu đêm đang tan ra... Uống ly wine như giấu từng giọt ký ức. Bạn không thể đánh mất ký ức dù đã từ chối giấc mơ...

Trong cuộc đời chúng ta thường xuyên “ước gì” nhưng có bao giờ nhận ra đã nhiều lần đánh mất ước mơ?

Một kiếp nào đó ở Paris

Buổi sáng, khi mở mắt là thấy trời đã sáng rõ, không phải vì dậy trễ mà vì mùa hè phương Bắc gần như không có màu đêm. Ban đêm không khí như ở Sài Gòn, thỉnh thoảng có ngọn gió lang thang lướt qua làm dịu cả cái nóng bức của cả một ngày dài chói chang ánh nắng. Mở cửa sổ thì hơi lạnh nên đắp tấm chăn mỏng, nằm “nướng” và tha hồ nghĩ ngợi linh tinh, một cảm giác lười biếng dễ chịu của ngày thơ bé...

“Paris có gì lạ không em?” ** Ai cũng nhắn hỏi như vậy khi biết tôi đang ở Paris. Khi tôi trả lời một người bạn rằng, em thấy Paris vẫn thế chỉ có em dường như có khác khi trở lại. Anh nói: Paris lạ vì nó luôn làm người ta khám phá ra chính mình, mỗi lần một khác, mỗi lần một mới hơn!

Có lẽ vì vậy mà tôi luôn mong muốn trở lại Paris.

Paris là một thành phố có nét đẹp cổ kính tạo nên sự lãng mạn chưa bao giờ phai nhạt... Ở Paris hình như người ta luôn sống bình thản trong khung cảnh ấy. Nhiều người đến đây cũng bị “lây” sự bình thản và bỗng sống chùng lại. Tôi thích bước đi chậm rãi trên đường phố Paris, dưới những tán lá mùa hè xanh mướt, thi thoảng lọt qua kẽ lá một mảnh trời xanh biếc không một gợn mây. Những quán cà phê trên vỉa hè như ngưng đọng qua hàng trăm năm, ngồi đó và tưởng một kiếp nào đó mình từng sống nơi đây.

Kiếp nào đó... tôi đã quen thuộc một Paris với những quán sách cũ ven sông, những con đường dịu dàng ánh đèn vàng ấm áp, những cây cầu qua sông Seine đẹp như mơ, và một Paris “đẹp nhất lúc trời mưa” khi bên cạnh là một ánh mắt ấm áp và giọng nói trìu mến.

Kiếp nào đó... tôi đã quen thuộc những đại lộ lát từng viên đá chẻ vang lên tiếng xe ngựa lọc cọc, từng ngõ nhỏ mờ sương tím thấp thoáng bóng chiếc váy dài kiều diễm, công viên mùa hè rực rỡ nắng như lụa trên những chiếc dù ren trắng mong manh... Tôi từng quen thuộc những người “đàn ông Paris” hào hoa và hóm hỉnh, những vị vua chúa cao sang, những chàng ngự lâm quân can đảm và đa tình...

Kiếp nào đó ở Paris... có sự thất vọng ê chề của Madame Bovary, của những người đàn bà quên mình lao vào mối tình đẹp và buồn, ngắn ngủi như ánh mặt trời hiếm hoi ngày đông lạnh giá... Có sự bao dung của lời tỏ tình đẹp nhất tôi từng biết “Ông Marius, hình như em có đem lòng yêu ông”...

Kiếp nào đó Paris là của  “Những người khốn khổ”. Và đàn ông Paris ngày ấy, cũng như ở đâu ở thời nào cũng vậy, với họ “chiến đấu” bao giờ cũng là trên hết và trước hết. Màu cờ đỏ cứ làm cho tôi rờn rợn mỗi khi xem lại những bộ phim, những bức tranh... về thời cách mạng Pháp, khi đám đông quần chúng ào ào xông lên rồi ngã xuống trước những loạt đạn. Một nhà văn sau này đã viết một câu, đại ý: Quần chúng nhân dân làm nên lịch sử, nhưng lịch sử là đoàn tàu chạy trên đường ray có sẵn, và quần chúng thì ngồi trên tàu vỗ tay ca hát reo hò còn đoàn tàu đã có đầu máy kéo đi.

... Dẫu vậy, sau tất cả, rốt cuộc Paris làm cho tôi nhận ra rằng, cuộc chiến nào cũng vô nghĩa trước tình yêu!

Paris có gì lạ không ư? Đừng “hỏi khó” nhau như thế, nếu là người yêu hãy cùng nhau đến nơi đây dù chỉ một lần.

Từ biệt tháng Bảy, từ biệt Paris, không biết có còn dịp nào trở lại thành phố này nữa không...  Nhưng cảm giác một mình lơ lửng với mùa hè của tuổi đôi mươi mà Paris mang lại cho tôi sẽ mãi tươi nguyên... như ở một kiếp nào đó có một người vừa đi khỏi cuộc đời tôi...

Từ ô cửa sổ máy bay

Đi máy bay tuyến ngắn hay dài tôi đều thích ngồi cạnh cửa sổ, vì suốt chuyến bay gần như không bao giờ tôi ra khỏi chỗ ngồi. Ngồi cạnh cửa sổ luôn được yên tĩnh, có thể quay mặt nhìn ra bên ngoài để tránh những câu chuyện nhạt nhẽo của người ngồi bên, hoặc giả vờ ngủ trong cái cảm giác rất thật là mình đang bay trong không gian, vì ngay bên cạnh, chỉ cách ô cửa nhỏ, luôn là bầu trời bao la.

Ngoài kia, khi là bầu trời xanh đến không thể xanh hơn, khi là những đám mây trắng bồng bềnh rong chơi, khi là những tia nắng ban mai nhẹ nhàng nhô lên từ đường chân trời xa thẳm, khi là hoàng hôn đỏ rực ngay dưới cánh máy bay...

Ngoài kia, khi là bầu trời đầy mây xám nặng nề, những ánh chớp loé lên giận dữ, những hạt mưa tạt vào ô cửa nghe như tiếng va chạm của những viên đá nhỏ khi khuấy ly cà phê đá.

Ngoài kia, có khi là bầu trời đầy sao. Dải Ngân Hà vắt ngang sáng rực, những ngôi sao xa lấp lánh tinh nghịch. Ngôi sao nào là bản mệnh của mình, tôi hay tự hỏi và hình như, mỗi chuyến bay đêm tôi lại tìm ra cho mình một ngôi sao mới. Ngoài kia, thi thoảng là chuyến bay trong ánh trăng mười sáu, tròn trặn, sáng rỡ, phô phang hết vẻ đẹp như gái một con khiến ai nhìn cũng khó mà đưa mắt đi nơi khác.

Ngoài kia, có khi phía dưới là biển mênh mông, có khi là sông dài uốn khúc, khi là rừng xanh núi cao, khi là thành phố lấp lánh ánh đèn như những vì sao đêm, khi là lô nhô nhà với đường với xe hiện ra ngày càng rõ... Khi ấy tôi biết mình đang kết thúc một chặng đường, tạm biệt không gian để trở về mặt đất.

Mặt đất, có khi là một nơi xa lạ bỗng trở nên thân quen vì có người đang chờ tôi ở đó; nhưng thường là tôi trở về nơi đã quá quen thuộc... Sài Gòn của hơn bốn mươi năm cuộc đời tôi. Thành phố hiện dần dưới ô cửa sổ. Từ lần đầu tiên tôi nhìn thấy nó đến nay đã thay đổi quá nhiều. Những mảng xanh của đồng lúa, của vườn cây, của những xóm làng ngoại ô miệt Gò Vấp, Hóc Môn, Củ Chi... đã biến mất. Thay vào đó là những ô phố lộn xộn cao thấp chen chúc nhau như hàm răng mọc lệch. Hơn một năm nay tuyến đường Vành đai từ sân bay Tân Sơn Nhất đến Thủ Đức như cái niềng răng khổng lồ đẩy những ngôi nhà ven đường mới xây ngay hàng thẳng lối. Hy vọng vài năm nữa trên máy bay nhìn xuống sẽ thấy những tuyến đường vào thành phố như vành môi mềm mại tươi cười khoe hàm răng đều đặn. Cuộc chỉnh răng nào mà không đau đớn, khi cần phải nhổ bớt đi hoặc trồng lại những cái răng quá xấu. Chỉnh trang một đô thị cũng vậy, quy hoạch giải tỏa đền bù xây mới... cần một bàn tay “nha sĩ” khéo léo và có y đức, để thành phố có thêm “những vành môi, những hàm răng” đẹp. Tiếc rằng ở thành phố này quy hoạch đô thị chưa tạo ra nhiều cảnh quan đẹp, thậm chí có những công trình như “chiếc răng giả” trồng không đúng chỗ.

Thành phố của tôi. Ở dưới đó còn có một không gian khác nối liền những con người bất chấp khoảng cách xa vời đến đâu. Nhưng, mối quan hệ giữa những con người hoàn toàn không phụ thuộc vào không gian thật hay ảo, mà do những điều khác quyết định, đôi khi, chẳng liên quan gì đến khoảng cách địa lý. Bao nhiêu năm đã trôi qua nhưng quá khứ vẫn là một sức nặng đáng sợ, dù thế hệ sau 1975 đã khoan dung hơn khi nhìn về một thời đã qua nhưng cũng nghiêm khắc với hiện tại và đòi hỏi cao hơn khi hướng tới tương lai. Vậy cái gì đã ngăn cản chúng ta vượt qua những trở ngại từ quá khứ?

Đấy là câu hỏi luôn làm tôi phải nghĩ ngợi, nhất là trên chuyến bay trở về từ những nơi xa.

Nguyễn Thị Hậu

Tác giả gửi cho viet-studies ngày 9-8-18