|
Nắng bên cầu
Buổi sáng hôm H bị kẹt lại bên cầu cửa khẩu Na Mèo, nắng mai trong vắt. Trong đến nỗi khi hắt lên mặt H, bộ râu quai nón đă nứt mầm nhuộm nắng ngă màu xanh. Cũng có thể do mặt H đang tái tê. Bạn Lào không cho H vào, dù anh nói tiếng Việt liến láu như chúng ḿnh nhưng anh chẳng phải người Việt. Muốn qua Lào mà không cần thị thực th́ chỉ c̣n cách quay về Hà Nội sau đó đáp máy bay sang Viêng Chăn. Mọi người bàn nhau ai qua biên giới được th́ đi tiếp, H quay lại một ḿnh. Lúc rảo bước qua cầu thấy bóng ḿnh bỗng lạnh, trong ḷng chợt vang lên một câu hát của ông Duy, "Nắng ngừng bên chiếc cầu biên giới…". Bên kia cầu H tươi cười vẫy tay lần nữa, ra vẻ trục trặc này chẳng đáng là bao, dù sắp phải đánh một đường ṿng xa thẳm. Ḿnh bỗng nhớ tới đất nước H, tới cây cầu biên giới nằm giữa hai miền Nam - Bắc, bị chia cắt mấy chục năm rồi vẫn và chưa có dấu hiệu ǵ hứa hẹn sẽ đi tới ḷng nhau. Ḿnh đă từng muốn khóc, muốn… làm thơ khi đứng nh́n cây cầu lở dở đó. Giờ thêm một cây cầu biên giới khác cứa vào ḿnh một nỗi ǵ ly biệt. Tưởng ḿnh đa cảm vậy là v́ H, sau này mới hay hoàn toàn không phải. V́ biên giới và những cây cầu biên giới. Lúc đứng nh́n chúng hoặc đi qua chúng, ḿnh có một cảm giác bùng nhùng phức tạp, chẳng biết được đó là hoang mang hay háo hức, bị dứt ĺa hay đang được nối liền, đến hay đi… Chỉ dám chắc một điều, đó không phải là cảm giác b́nh yên. Có lần định qua Hồ Kiều, giữa cầu ḿnh tự dưng muốn quay lại v́ nghĩ tới cuộc chiến tranh biên giới xảy ra cũng lâu rồi. Cơn đa sự nổi lên bất tử gh́ níu chân ḿnh, đi hết cầu mà mệt muốn đứt hơi. Cây cầu khỉ bắc qua biên giới chỗ chợ G̣ - Tà Mau th́ ngắn ngủn chừng năm, bảy thước cũng chẳng làm ḿnh nhẹ nhỏm hơn. Dù đứng ngay đầu cầu là anh lính biên pḥng Campuchia hay cười và cười hay, ưa nh́n đến nỗi ḿnh rên[1] lên v́ thích. Nhưng t́nh cảm chỉ đến mức đó thôi, đây là biên giới. Đường biên giới là ḍng kinh nhỏ nước đục ngầu do ghe buôn tấp nập, thậm chí không có cầu ḿnh cũng có thể lội sang được, thậm chí ḿnh đă qua nước bạn,[2] đứng gần anh lính đến nỗi nghe được tiếng gió lật phật trên cổ áo, ngửi thấy mùi nắng quánh đặc trên tóc anh… nhưng ḿnh vẫn cảm thấy ngăn cách. Phải là người Việt thể nào ḿnh cũng chọc ghẹo à ơi, chụp h́nh cái nụ cười đẹp kinh khủng đó lâu lâu giở ra tơ tưởng một ngày nào gặp lại, nhân tiện mơ mộng một thiên t́nh sử ối a là ngang trái. Tơ tưởng không có nghĩa là thực hiện, nhưng cả tơ tưởng ḿnh cũng ngại lấy anh lính ấy làm vai nam chính, dù anh ta không mắc mớ nợ nần ǵ với những oan hồn bị Khmer đỏ thảm sát ở Lương Phi - Ba Chúc. Trong ḷng ḿnh dường như có một biên giới lớn hơn, dày đặc rào giậu hơn đường biên giới hiện hữu kia. "Ở đây nước không biên giới", người bạn bản xứ đưa ḿnh đi đưa tay khoát một ṿng rộng nói, "mùa lũ nước dâng trắng trời, tràn đồng hết". Tay chị mở ra một không gian mênh mông ngút ngát, gió không biên giới và bầu trời cũng không. Dưới kinh, hàng trăm con vịt cứ lội nhởn nhơ bờ này rỉa cánh bờ kia, đạp mái đạp trống rượt đuổi nhau tán tỉnh vô tư như thể đang cười cợt con người sao cứ phải biên giới và biên giới và biên giới, mắc mệt… Vịt cười cũng phải, mà nói coi khinh cũng không quá lời. Cách nhà ḿnh chừng bốn mươi cây số đường chim bay, là B́nh Hưng. Đó là một khu di tích cũ gần như bị xóa hết dạng h́nh, chỉ c̣n mỗi một cây cầu biên giới đứt găy trụi lủi, hoang hoải giữa lau sậy. Nằm giữa nơi gọi là biệt khu Hải Yến ngày trước, cây cầu nối giữa nhà giam trại lính và một băi đất trống - một hố chôn tập thể. Tù nhân nào bị đưa qua cầu măi măi không quay lại. Cái ranh giới sống - chết được người ta gọi là cầu Vĩnh Biệt. Từng có bao nhiêu cây cầu giống như vầy trên mặt đất này, ḿnh tự hỏi. Gió thổi qua những bờ sậy vàng cháy xao xác như những tiếng thở dài, than ôi con người ứ hự con người… [1] Một động từ gợi cảm phức tạp, trong trường hợp này có nghĩa là choáng ngợp đến nỗi không thốt ra lời [2] Nhà thơ c̣n gọi là "bờ anh"
|