|
Làm cho biết Bảy nhắn tin vào máy tôi, “Viết văn không lo viết văn bày đặt vô Hội đồng nhân dân chi vậy không biết?”. Ui cha, Bảy đang cười ḿnh ham hố, học đ̣i nhúng chân vô chính trường đây, tôi nhắn lại gọn gàng ba chữ “Làm cho biết”. Mà thật, có nhiều chuyện ḿnh chưa được biết bao giờ, nhiều cảm giác thật lạ lùng ḿnh chưa được trải qua. Lần đầu tiên tôi nếm trăi nỗi áy náy khi thấy người dân chờ đợi. Buổi gặp gỡ nào, tôi cũng cố đi cho thật sớm, nhưng tới nơi đă thấy họ đợi ở đó. Những ông bà già tóc bạc, những anh thanh niên làm ra vẻ chững chạc, những cô gái e thẹn cắn vành nón... nhưng tất cả những vẻ mặt đó đều nhuộm màu sương nắng. Ngoài trời mưa gió hiu hắt, họ ngồi co chân trên ghế đá, nước từ ống quần nhỏ xuống tong tong. Có người đă hối dâu con chuẩn bị cơm từ sáng sớm để ăn cho kịp đi chuyến đ̣ đầu. Có người chuẩn bị xuồng máy lúc trời tờ mờ chưa tỏ mặt nhau, v́ đường từ nhà ra xă c̣n xa lắm. Ngồi chờ tới giờ vào họp, tôi hay nghĩ lung tung beng, sao ḿnh lại bắt họ lặn lội đến để gặp ḿnh, ḿnh phải đến với họ chứ. Chỗ ḿnh và họ gặp nhau đáng lẽ phải ở bên một bờ kinh cạn nào đấy, chỉ cần ngồi ở đó coi con nước lờ đờ, không ai nói ǵ hết nhưng ḿnh thấu được nỗi khó khăn của người nuôi tôm, trồng lúa. Lẽ ra ḿnh phải gặp họ trong một ngôi trường trống, co ro nghe mưa và gió thốc vào để h́nh dung ra những con chữ run rẩy như thế nào dưới bàn tay tái xanh v́ lạnh của đám học tṛ. Lẽ ra phải cùng bà con đi trên con đường đất, lột dép ḅ qua cây cầu dừa, ngồi quây quần chỗ cḥi vuông hay cái rạp xuồng, uống vài ly rượu đế để cởi mở những khúc mắc của nhau ra. Chà chà, làm được vậy sổ tay tôi mau đầy cho mà coi. Tôi sẽ ghi chép thật nhiều để làm vốn cho việc viết văn. Bảy ơi, Bảy đừng lo, đi tới đâu, làm ǵ, tôi cũng không quên cái nghiệp của ḿnh, “chuyện làm ăn” của ḿnh. Tôi c̣n ôm mộng in quyển ghi chép như “Năm tháng chưa xa” của Nguyễn Thi. Sinh động, chi tiết, chứa đựng thiệt nhiều hoàn cảnh, nỗi niềm của nhân dân. Đây nè, tôi ghi cũng đă nhiều câu nói thiệt là mắc cười (không hiểu sao, cười xong tôi lại thấy đau quặn cả ḷng) Một ông già hỏi : “Heo gà tụi tui cho ăn ngày ba bốn bữa th́ giá rẻ. C̣n vàng với sắt hỏng cho ăn sao lên giá hoài, kỳ vậy ?” Một ông già khác nói chuyện xây nhà t́nh nghĩa “Năm nay không cất chắc hai bà má Việt Nam anh hùng ở ấp tui cũng không c̣n sống để chờ. Mà, mấy ông nhà nước có cố ư làm chậm hôn ta, chậm chậm, hai bả chết rồi là xù, nhà nước đỡ tốn ?!”. Một anh thanh niên bảo (anh này có nụ cười rất đẹp, nói chung ai cười đẹp là tôi nhớ lâu) “Nhà nước hay nói đảng viên, cán bộ là đày tớ của nhân dân, sao tui thấy “đày tớ” bây giờ sống ngon hơn “chủ” quá trời đất, nhậu chỗ sang, ở nhà lầu. Tui hỏng hiểu ǵ hết” Một ông già khác (có cḥm râu hơi dài): “Vợ tui nói bả hỏng biết mặt chủ tịch xă nhiệm kỳ rồi ra làm sao, bốn năm trời, ông này có xuống dân đâu mà biết mặt. Tui thấy mấy ông nhà nước lúc rày xa tụi tui quá, lạnh lùng với tụi tui quá. Cậu văn thư ở xă ḿnh râu c̣n chưa có mà lần nào tui lại làm giấy tờ nầy nọ cậu cũng lớn tiếng rầy rà, nạt nộ”. Một bà lăo (tay phe phẩy cái nón lá rách tả tơi) bảo “Tôi thấy mấy ông sai phạm làm mất tiền tỉ mà hỏng có sao hết, có người bị xử nhẹ hều, có người đưa qua làm giám đốc bên xứ … đạm ǵ đó (Ghi chú : Tác giả nghi là Khu công nghiệp Khí – Điện – Đạm Khánh An, chứ ở Cà Mau có xứ Đạm nào đâu). Kỷ luật ḿnh hỏng nghiêm nên cán bộ “chơi” hoài, “ăn” hoài, ăn đâu có tội t́nh ǵ, ngu sao hỏng ăn”. … Sổ tay tôi c̣n nhiều phát biểu mắc cười như thế nữa, Bảy à. Tôi luôn ghi vào sổ tay v́ giọng văn tưng tửng của ḿnh cần những câu nói dân dă, không quan cách ấy. Và Bảy biết không, thật lạ lùng, nhiều khi tôi không giở sổ ra nhưng vẫn nhớ rơ ràng khuôn mặt của người, nhớ từng câu, từng chữ, cái cười cay đắng, cái chém tay quyết liệt vào khoảng không… Và từng nét mặt đè nén,
dáng đi nặng nề, từng ánh mắt day diết của mỗi người khi ra về. Phải
chờ lâu lắm, đoàn Đại biểu Hội đồng nhân dân mới đến, nhưng gặp
nhau, trao đổi chưa được hai tiếng đồng hồ th́ hết giờ. Xong, đại
biểu Hội đồng đi ăn cơm với cán bộ xă. Bà con lểnh thểnh xuống
xuồng, không thấy ai cười bởi trong ḷng trĩu nặng những nỗi niềm
chưa kịp nói, c̣n trong tim những ray rứt chưa kịp tỏ bày… Lên mạng ngày 8-8-2004 |