|
“Ung Thư Văn Hóa”, “Ung Thư Nhân Cách” Ở Việt Nam:
Quách Hạo Nhiên
“...Xứ sở thật thà
sao lại lắm thứ điếm
Điếm biệt thự, điếm chợ, điếm vườn...
Điếm cấp thấp bán trôn nuôi miệng
Điếm cấp cao bán miệng nuôi trôn
Vật giá tăng
vì hạ giá linh hồn...!”
(Nguyễn Duy – Nhìn từ xa...Tổ quốc)
Bàn về đất nước và con người Việt Nam hôm nay,
ông Nguyễn Phú Trọng - đương kim Tổng Bí thư và Chủ tịch nước - đã
không dưới một lần lặp đi lặp lại cái điệp khúc:
“chưa bao giờ quê hương ta đẹp và có đời
sống văn hóa, kinh tế phát triển, xã hội ổn định như hôm nay;
“mặc dù bây giờ ra đường lắm chuyện khó chịu, tham nhũng khắp nơi nhưng
nhìn tổng quát lại đất nước ta có bao giờ được thế này không?”.
Tương tự như thế là:
“giáo dục nước nhà
chưa bao giờ được như bây giờ”; hay
“cơ đồ dân tộc chưa bao giờ được như hôm nay?”...
Là người làm chính trị lại nắm quyền hành tuyệt đối nên những điều ông
Trọng nói ở trên kể ra cũng không có gì lạ. Âu cũng là lẽ tất nhiên vì
“miệng nhà quan có gan có thép”.
Tuy vậy, trong tư cách một công dân và trên hết là một Con Người, tôi
cho rằng mình có đầy đủ quyền và trách nhiệm phải nghĩ khác và nói khác
ông Trọng. Trong ý nghĩa này và nhìn ở giác độ văn hóa, với những gì đã
và đang xảy ra hiện nay, tôi cho rằng xã hội và con người Việt Nam hôm
nay đang bị hoành hành và tàn phá bởi căn bệnh “ung thư văn hóa”, “ung
thư nhân cách”. Thời gian gần đây bệnh ngày một nặng hơn vì đã chuyển
sang thời kỳ cuối nên bắt đầu di căn ra khắp cơ thể; không khó để mọi
người có thể nhận ra những mảng lỡ loét, thối rữa và bong tróc rất đáng
sợ này.
1. Nói dối không
biết ngượng mồm
Làm người phải biết tôn trọng sự thật, dám nói
lên sự thật dù đó là những điều tồi tệ nhất. Người không biết tôn trọng
sự thật là người không có lòng tự trọng. Mà tự trọng chính là cái thẻ
“căn cước” chứng nhận sự trưởng thành về nhận thức và hoàn thiện về phẩm
cách của mỗi cá nhân. Đáng tiếc thay, người Việt hôm nay đa phần đều
nói dối không hề biết chớp mắt. Từ quan cho đến dân, từ trí thức cho đến
bình dân, thất học...tất thảy đều nói dối như một thói quen và không còn
biết ngượng mồm. Trong một khảo sát được công
bố mới đây của mình, ông Trần Ngọc Thêm cho ràng “bệnh giả dối” đứng
hàng đầu trong 34 tật xấu của người Việt, chiếm đến 81%. Còn theo điều
tra của Viện nghiên cứu phát triển giáo dục thì tỷ lệ nói dối cha mẹ của
học sinh tiểu học là 22%, học sinh trung học cơ sở là 50%, học sinh
trung học phổ thông là 64% và sinh viên đại học là 80%! [1].
Thực ra, cũng không cần ông Trần Ngọc Thêm và các cộng sự phải dày công
khảo sát, nghiên cứu, chỉ cần nhìn sự thối nát, bầy hầy của nền giáo dục
(thầy không ra thầy, trò không ra trò, gian lận thi cử, mua bán bằng
cấp, học hàm học vị diễn ra khắp nơi nhưng không một kẻ nào đứng ra nhận
trách nhiệm và xin lỗi dân chúng) cùng vấn nạn tham nhũng của tầng lớp
quan chức trong bộ máy công quyền (dù rằng mỗi ngày đều “học tập và làm
theo tấm gương đạo đức HCM...”) sẽ cho thấy sự giả trá, thiếu trung
thực của người Việt hôm nay khủng khiếp đến mức nào.
Một đất nước mà tham nhũng trở thành “quốc nạn”, quan tham thì nhung
nhúc như dồi bọ (vậy mà lắm kẻ lại nói tiền xây biệt thự, mua xe sang
hay đưa con cái đi tị nạn giáo dục và an dưỡng tuổi già ở các nước
“tư bản giãy chết” là nhờ bán chổi đót, chạy xe ôm...) thì trên thế giới
này có lẽ chỉ có miệng lưỡi của “Đảng ta” mới nói được câu:
“tất cả vì hạnh phúc của nhân dân”!?
Chưa hết, một đất nước mà biển đảo thiêng liêng do cha ông bao đời đổ
máu xương gìn giữ nhưng cứ mất dần vào tay người “bạn vàng” “4 tốt” thì
rõ ràng chỉ có “Đảng ta” mới đủ lập trường và bản lĩnh chính trị vững
vàng để thốt ra câu: “chúng ta
phải vì đại cục” và “mọi
chuyện đã có Đảng và Nhà nước lo”!?
Chỉ riêng những điều trên thôi đã cho thấy con đường tiến lên CNXH của
dân tộc này không thể là con đường nào khác ngoài con đường mang tên lừa
mị và hoang tưởng. Và đây cũng chính là sự thật đã kéo dài hơn 40 năm
nhưng dĩ nhiên cũng chỉ có “Đảng ta” là đủ dũng khí để thốt lên những
lời dối gian trắng trợn: “tất cả
vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh”!?
2. Sân hận, chia
rẽ, vô cảm, vô trách nhiệm...
Người Việt lâu nay
vốn tự hào là một dân tộc có truyền thống đoàn kết, nhân hậu, lúc nào
cũng yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Và có lẽ là dân tộc duy nhất trên thế
giới có ngày kỉ niệm “Đại đoàn
kết dân tộc” (ngày 18/11 hàng năm).
Tuy nhiên, với những gì đang diễn ra hôm nay, tôi cho rằng nếu tất cả
không phải là sự huyễn hoặc thì chính người Việt đang chà đạp và phản
bội lại những giá trị tốt đẹp của cha ông mình. Giờ đây, nhìn cách người
Việt hành xử, ứng xử tôi không thể không nói rằng Việt Nam hiện tại là
một dân tộc rất rời rạc và đầy sân hận; lúc nào nghi kỵ và chẳng biết
tương kính, nhường nhịn và yêu thương nhau thật lòng. Đây cũng có thể
xem là hệ lụy kéo dài của căn bệnh giả dối từ đó làm cho người Việt ngày
một trở nên vô cảm và vô trách nhiệm. Đó cũng là lý do “nội lực quốc
gia” ngày một suy yếu, kẻ thù ngoại bang lợi dụng. Có hai vấn đề lớn cho
thấy sự sân hận, chia rẽ và vô cảm, vô trách nhiệm của người Việt hôm
nay như sau:
Thứ nhất,
dù đã nói rất nhiều lần nhưng sau hơn 40 năm giang sơn đã thu về một mối
nhưng sự sân hận và nghi kỵ của người Việt liên quan đến cuộc chiến
tranh 20 năm ở thế kỷ trước vẫn nguyên vẹn, chẳng biết bao giờ mới có
thể hòa hợp, hòa giải.
Thứ hai,
dù đất nước đang hòa bình nhưng hàng năm số người Việt chết vì tai nạn
giao thông và bệnh ung thư còn hơn cả trong thời chiến. Nếu tai nạn giao
thông làm khoảng 8000 người Việt chết mỗi năm (theo số liệu “đếm xác
người” chết thuần túy tại hiện trường của cảnh sát giao thông, còn theo
số liệu của Bộ Y tế thì là khoảng 15000 người thậm chí theo Tổ chức y tế
thế giới thì con số này lên đến hơn 22.000 người) [2] thì con số người
Việt tử vong vì bệnh ung thư còn kinh hoàng hơn: trung bình có khoảng
hơn 94.000 người tử vong mỗi năm. [3].
“Những con số chết chóc” trên cho thấy điều gì? Về tai nạn giao thông,
nói cho cùng tất cả là do sự kém ý thức, coi thường pháp luật và nhất là
coi thường mạng sống của chính mình và người khác mà ra.
Còn với căn bệnh ung thư, ngoài nguyên nhân trực tiếp là vấn nạn thực
phẩm bẩn đang hoành hành thì môi trường sống của người dân đang bị ô
nhiễm nặng nề là nguyên nhân chính yếu nhất. Cả hai nguyên nhân này đều
cho thấy sự băng hoại và suy đồi đạo đức, văn hóa của người Việt hôm nay
(từ quan cho đến dân). Đặc biệt tất cả đều cho thấy sự tham lam, ngu
dốt, vô cảm và vô trách nhiệm của tầng lớp quan chức, lãnh đạo trong bộ
máy công quyền; chỉ vì những mối lợi trước mắt mà cấu kết với bọn gian
thương sẵn sàng đánh đổi môi trường sinh thái bình yên và tươi đẹp của
đất nước. Không khó để nhận ra dọc chiều dài đất nước hiện nay là những
dự án khủng (như: Bauxite - Tây Nguyên, Formosa - Hà Tĩnh, nhiệt điện
Vĩnh Tân - Ninh Thuận, Lee & Man -Hậu Giang...) chẳng khác gì những quả
bom nổ chậm đang treo lơ lửng trên đầu người dân. Dù vậy, tất cả đều
được hợp pháp hóa dưới danh nghĩa phát triển kinh tế với mục tiêu “công
nghiệp hóa”, “hiện đại hóa” đất nước theo “đúng quy trình” từ Bộ Chính
trị cho đến các Sở, Ban, Ngành...Những cá nhân nào dám lên tiếng trao
đổi, phản biện thì cái mũ “phản động”, “chống đối”, “nói xấu Đảng và Nhà
nước” ngay lập tức sẽ được chụp lên!
3. Vô pháp, vô
thiên, vô đạo
Nhờ sự phát triển của công nghệ, người
Việt hôm nay tuy có nhiều điều kiện để học tập, trau dồi, mở mang kiến
thức cũng như dễ dàng tiếp cận thông tin so với trước đó nhưng tiếc
thay, nhiều người lại không đủ khả năng để tự nhìn nhận, soi rọi và điều
chỉnh lại nhận thức và hành vi của mình. Đây có thể nói là một nghịch lý
trong sự phát triển về xã hội và văn hóa ở Việt Nam thời gian qua. Và
cái nghịch lý này đã nói lên tất cả sự khủng hoảng, mất phương hướng và
rối loạn niềm tin của người Việt hôm nay. Vì khủng hoảng và mất phương
hướng nên người Việt giờ đây chỉ biết hành xử theo bản năng, cảm tính và
tâm lý đám đông, bầy đàn hơn là dùng lý trí để phân tích, đánh giá nhìn
nhận các vấn đề diễn ra trong cuộc sống. Từ đó làm cho xã hội ngày một
loạn lạc, rối ren hay nói khác đi, xã hội và con người Việt Nam hôm nay
nhìn bề ngoài tưởng rất trật tự, nề nếp, êm ấm nhưng kỳ thực bên trong
là một xã hội hoang dã, vô pháp, vô thiên và vô đạo.
Có thể thấy, vì mất niềm tin vào bản thân cũng như các mối quan hệ xã
hội khác nên giờ đây người Việt gần như chỉ biết bấu víu vào những trò
mê tín của những kẻ “buôn, bán Thánh”. Đó là lý do tại sao, có không ít
người tuy ngoài miệng thì nói tuyệt đối tin vào sự lãnh đạo của “Đảng
ta” nhưng trên thực tế thì tìm các vị “sư hổ mang” đang ẩn náu trá hình
trong các đền, chùa, thiền viện hoành tráng, bề thế khắp mọi miền đất
nước để cúng sao giải hạn và cầu xin ơn trên ban cho phước lành. Từ quan
tới dân, giờ đây đang tranh nhau tìm đến các cơ sở tôn giáo nhưng không
phải để củng cố và trau dồi đức tin trong sự hiểu biết và chân thành
hướng thiện mà là để trình diễn, phơi bày tất cả sự tham lam và ngu dốt
của mình. Cũng vì lẽ ấy, nên các cơ sở tôn giáo giờ đây nếu không phải
là chỗ để họ “hối lộ”, ra giá với “thần thánh” thì cũng là tấm bình
phong để che đậy những âm mưu, thủ đoạn mượn thần thánh để “kinh doanh
niềm tin”, lừa gạt kiếm chác từ sự mê muội của đồng bào mình.
Có thể thấy, người Việt hôm nay tuy rất nhạy bén trước những vấn đề của
xã hội và đất nước nhưng trong cách cư xử, ứng xử thì rất hoang dã, bản
năng, và đặc biệt rất hung hăng và “máu me chiến trận...”. Nhiều người
giờ đây sẵn sàng lao vào chửi bới, miệt thị, ném đá nhau đến toét đầu
chảy máu về mọi chuyện lớn nhỏ trên không gian mạng chỉ với một mục đích
duy nhất là: chứng tỏ bản thân đang nắm trong tay nhiều “bí mật” động
trời và một chân lý “độc quyền”, đứa nào cãi lại hay nói khác đi đều là
ngu muội, phản động...
Đó là trên không gian mạng, còn ngoài đời thực thì các vấn nạn xã hội
như cướp, hiếp, giết, ấu dâm, quấy rối tình dục, xì ke ma túy, ngáo
đá... đang có xu hướng và diễn ra ngày một công khai và tràn lan hơn.
Trong khi đó hệ thống pháp luật Nhà nước tuy dày đặt nhưng đa lại phần
chồng chéo do bị thao túng bởi các nhóm lợi ích. Tuy nhiên, điều đáng
nói hơn cả là những kẻ thực thi và thừa hành pháp luật lại ít khi xài
luật Nhà nước mà chỉ thích dùng “luật ngầm” hay “luật rừng” để “trao
đổi” và “xử lý” cho mau lẹ...Và đương nhiên tất cả đều được bảo hộ bởi
câu thần chú “đúng quy trình” hay “nghiêm minh”, “không có vùng cấm”...
4. Thay lời kết
Không
hiểu sao mỗi khi nghĩ về xã hội và con người Việt Nam hôm nay tôi lại
nhớ đến những câu thơ trong bài
“Nhìn từ xa... Tổ quốc” của nhà thơ Nguyễn Duy. Những lúc như thế
tôi lại càng thán phục tài năng, tầm vóc và tài “tiên tri” của Nguyễn
Duy hơn. Đã hơn 30 năm rồi nhưng những điều ông khái quát và dự báo về
xã hội và con người Việt Nam hôm nay không một chi tiết nào sai. Nhưng
có lẽ điều đáng quý hơn cả chính là tâm thế và thái độ phản tỉnh trong
sự cầu thị của ông đằng sau những con chữ trong bài thơ này. Tới đây tôi
lại liên tưởng và muốn trở lại những điều ông Trọng đã nói ở phần thượng
dẫn.
Ông Trọng vốn là người xuất thân từ dân “văn chương chữ nghĩa” nên tôi
không nghĩ ông không hiểu những điều nhà thơ Nguyễn Duy đã tiên tri. Vấn
đề là phải chăng kể từ khi bước vào con đường quan trường và để đến hôm
nay trở thành người nắm quyền hành tuyệt đối ở xứ này ông ấy nghĩ rằng
cái tấm bằng “Cử nhân Văn chương” - cái bước đệm đầu tiên để ông có được
vị trí như ngày hôm nay - là thứ phù phiếm, cần phải vứt đi? Bởi nếu
không, ở giác độ văn hóa, tôi nghĩ nếu đã đọc
“Nhìn từ xa... Tổ quốc” thì
với trình độ “Cử nhân văn chương” ông Trọng trước hết phải biết rung cảm
- dù là sự rung cảm của một Đảng viên, một nhà chính trị nhưng suy cho
cùng tất cả đều là con người bằng xương bằng thịt - để từ đó nhìn nhận
một cách khách quan, trung thực tất cả những gì đang xảy ra trên mảnh
đất hình chữ S này suốt mấy mươi năm qua.
Một xã hội, một đất
nước mà cái nền tảng văn hóa bị sụp đổ, nhân cách, nhân tính con người
bị tàn phá thì dù anh có nắm trong tay cái “công nghệ 4000 chấm” đi nữa
cũng không bao giờ có thể làm cho đẩt nước “hóa rồng” hay “cất cánh” nhất
là được bạn bè thế giới nể trọng! [4]. Vậy nên, xin hãy tự tỉnh thức,
con người không ai có thể tự nắm tóc mình để nhấc lên khỏi mặt đất huống
hồ trên đầu mình vốn chỉ còn mấy sợi loe hoe, trụi lủi và trơn tuột thế
kia!
CT, 12/05/2019
Q.H.N
-----------
Nguồn tham khảo:
[1]: “Người Việt nói dối: con số và viễn cảnh”. Xem tại:
https://giaoduc.net.vn/Van-hoa/Nguoi-Viet-noi-doi-Con-so-va-vien-canh-post173179.gd
[2]: “Bao nhiêu người chết vì tai nạn giao thông”? Xem tại:;
https://thanhnien.vn/tai-chinh-kinh-doanh/bao-nhieu-nguoi-chet-vi-tai-nan-giao-thong-1077411.html
[3]: “94000 ngừoi chết mỗi năm vì do ung thư”. Xem tại:
https://laodong.vn/suc-khoe/94000-nguoi-viet-chet-moi-nam-vi-ung-thu-574005.ldo
[4]: “Công nghệ là hạt nhân thực hiện khát vọng “hóa rồng”. Xem tại;
https://thanhnien.vn/tai-chinh-kinh-doanh/cong-nghe-la-hat-nhan-thuc-hien-khat-vong-hoa-rong-1080061.html
|