|
“Căn Tính
Dân Tộc” và sự “Ăn Mày Dĩ Vãng”
Nguyễn
Trọng Bình
1.
Trông người mà ngẫm đến ta
Những ngày này, tràn ngập trên các phương tiện truyền thông là những
thông tin và hình ảnh về Đại hội lần thứ 19 của ĐCS Trung Quốc. Tâm điểm
của sự kiện này chủ yếu tập trung vào một nhân vật duy nhất là Tập Cận
Bình với “giấc mộng Trung Hoa” mà ông ta đã công khai với thần dân mình
cũng như toàn thế giới.
Báo Tuổi trẻ - tờ báo hàng đầu của nước Việt hiện nay - số ra ngày 19/10
đã kịp thời chuyển tải đến người dân cả nước sự kiện trên bằng một bài
viết rất kỳ công và trang trọng: “Khoảnh khắc ấn tượng trong đại hội Đảng lần thứ 19 của Trung Quốc”.
Một tờ báo lớn khác là Thanh niên cũng chạy tít:
“Trung Quốc xác lập tư tưởng Tập
Cận Bình”.
Nhưng có lẽ nhanh nhảu và dày đặt nhất là báo điện tử Vnexpress với hàng
loạt bài tường thuật và bình luận như:
“5 thế hệ lãnh đạo của Đảng cộng
sản Trung quốc”;”5 điểm nhấn trong bài phát biểu mở ra kỷ nguyên mới của
ông Tập”, “Trung Quốc với tham vọng trở thành cường quốc hàng đầu năm
2050”; “Trung Quốc sẵn sàng chia sẻ mô hình thành công với các nước”…
Trông người mà ngẫm đến ta. Nếu lấy thời điểm bình thường hóa quan hệ
giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc vào năm 1991 với phương châm “16 chữ
vàng” ("Sơn
thủy tương liên, Lý tưởng tương thông, Văn hóa tương đồng, Vận mệnh
tương quan" )
có thể khẳng định, cho đến hôm nay, 4 chữ
“vận mệnh tương quan” là hoàn
toàn phi thực tế đối với Việt Nam. Vì lẽ, trong khi Trung Quốc của họ
Tập đang trên đường trở thành bá chủ toàn cầu và cao giọng hứa hẹn
“chia sẻ mô hình phát triển”
của mình thì Việt Nam của “ông lão” Nguyễn Phú Trọng vẫn là một quốc gia
“không chịu phát triển”.
Và hiện tại, tuy vẫn đang quay cuồng với chuyện
“đổi mới căn bản và toàn diện nền
giáo dục” nhưng miệng vẫn không thôi chém gió và hoang tưởng: hết
“quốc gia khởi nghiệp” lại đến
“cách mạng công nghiệp 4.0”…?
2. Hãy
tự thức tỉnh
Có lẽ, có không ít người Việt đang cảm thấy rất “dị ứng” và khó chịu
trước sự phát triển mạnh mẽ của Trung Quốc trong thời điểm hiện tại. Tuy
vậy, nếu chúng ta dũng cảm gạt bỏ cái tâm lý tự hào, tự tôn dân tộc quá
đà; bình tâm suy ngẫm lại mọi thứ trên tinh thần “biết người biết ta”,
tôi nghĩ dù muốn dù không cũng phải thừa nhận họ - dân tộc Trung Hoa đã
và đang hơn chúng ta – dân tộc Việt Nam hôm nay một “cái đầu”. Sự thành
công của họ hôm nay âu cũng là điều tất yếu, không quá khó để lý giải.
Nói cách khác, chúng ta có thể không ưa Tập Cận Bình vì “tư tưởng” cùng
“giấc mộng Trung Hoa” mà ông ta đang thiết kế và theo đuổi. Nhưng trước
khi tỏ thái độ ấy, có lẽ mỗi người Việt (nhất là các vị lãnh đạo trong
hàng ngũ cấp cao của ĐCS VN hiện nay) hãy tự nhìn lại tầm vóc và tư duy
của dân tộc mình; hãy biết xấu hổ về những hạn chế và yếu kém của dân
tộc mình thay vì cứ suốt ngày véo von, réo rắt tự hào về vô số những
truyền thống “tốt đẹp”, “hào hùng” gì đó trong quá khứ (nhất là cái
truyền thống “đánh Pháp, đuổi Mỹ”).
Dù sao thì dân tộc họ cũng có “tư tưởng” và “giấc mơ” (ít ra là theo
quan điểm và tinh thần của các lãnh đạo ĐCS và truyền thống của dân tộc
họ) để nuôi dưỡng và đeo đuổi. Các lãnh đạo của họ, trong từng giai đoạn
và bối cảnh cụ thể đều có sách lược, chiến lược phù hợp nhằm từng bước
hiện thực hóa “giấc mơ” ấy.
Còn dân tộc chúng ta, tôi tự hỏi: lâu nay người Việt có “tư tưởng” gì
không? Và hiện nay, chúng ta đang “ước mơ” gì?
Xin mạo muội và bạo gan trả lời luôn vậy. Nói cho cùng, dân tộc chúng ta
cho đến hôm nay chẳng có một “tư tưởng” gì cả (hay nói chính xác hơn là
cũng có nhưng là mớ lý thuyết pha trộn Ta - Tàu - Tây rất tù mù và rối
rắm). Cũng như cả dân tộc hiện nay chẳng có một “giấc mơ” to tát nào; và
dĩ nhiên các lãnh đạo cấp cao của ĐCS VN trong từng giai đoạn cũng chẳng
có một sách lược, chiến lược gì hay ho để xây dựng và phát triển đất
nước.
Nếu như thời cổ đại, người Trung Quốc có các “ông Tử”; sau đó cũng giống
như ta, họ cũng “cung thỉnh” hai vị Mác-Lê về kết hợp với “tư tưởng” của
Mao Trạch Đông. Nhưng tiếp theo Mao là Đặng Tiểu Bình, sau Đặng là Giang
Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào và bây giờ là “tư tưởng” của Tập Cận Bình.
Trong khi đó, dân tộc chúng ta, trước đây thì “xài ké” các “ông Tử” của
họ; sau đó và cho đến nay thì chỉ có mỗi “giấc mơ” (giải phóng dân tộc
thống nhất đất nước để “đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”) và “tư
tưởng” của Hồ Chí Minh trên nền tảng học thuyết của một ông ở Tây Âu
(C. Mác) và một ông ở Đông Âu (Lênin). (Và nói cho đúng thì phải chăng
chỉ có học thuyết triết học của Mác-Ănghen thôi chứ làm gì có
“triết học” hay
“Chủ nghĩa Mác-Lênin” như nhận
thức của ĐCS VN hiện nay?)
Nói khác đi, nhìn lại vai trò dẫn dắt dân tộc và đất nước của các lãnh
đạo ĐCS VN trong quá khứ lẫn hiện tại, kể từ sau Hồ Chí Minh, chúng ta
chưa từng nghe nói đến “tư tưởng” hay “ước mơ” của bất kỳ một lãnh đạo
ĐCS nào khác.
Con hơn cha là là có phúc. Trò hơn thầy là đại phước của quốc gia. Sau
đại hội lần này, “tư tưởng và tầm nhìn mới” của Tập Cận Bình chắc chắn sẽ được đưa
vào điều lệ của Đảng Cộng Sản Trung Quốc. Nghĩa là sẽ được “đặt” ngang
hàng với “tư tưởng” của Mao Trạch Đông hay Đặng Tiểu Bình – những vị
tiền bối của Tập trước đó.
Chúng ta – những người Việt hôm nay có thể đang coi thường, dè bĩu khinh
khi sự độc tài của họ Tập. Thế nhưng, nhìn một cách tổng thể, ở giác độ
văn hóa, dù sao dân tộc họ vẫn có bề dày và “kinh nghiệm” hơn dân tộc
chúng ta. Và điều quan trọng hơn, một khi xác lập
“tư tưởng Tập Cận Bình” ít
nhiều đã cho thấy, tuy giống nhau về thể chế và ý thức hệ, nhưng về nhận
thức có thể khẳng định các lãnh đạo ĐCS Trung Quốc “cởi mở”, “linh
hoạt”, “uyển chuyển” và “đa nguyên” chứ không bảo thủ, giáo điều và nhất
là chỉ biết “ăn mày quá khứ” các lãnh đạo của ĐCS Việt Nam.
4.
Người tài giữ Đảng và xây dựng đất nước – thêm một điểm khác biệt
Một quốc gia, một dân tộc có phát triển và hưng thịnh hay không, điều
quan trọng và trước hết phụ thuộc vào tầng lớp lãnh đạo chóp bu (là
người như thế nào; có tài thao lược gì để dẫn dắt dân tộc?). Nói “hiền
tài là nguyên khí của quốc gia” cũng là vì thế.
Có không ít ý kiến cho rằng “trong lòng” Trung Quốc hiện nay cũng đang
đầy dẫy những bất ổn. Điều này là không sai nhưng suy cho cùng quốc gia
nào mà không vướng phải những vấn đề nọ kia. Và có lẽ, không đợi tới
người ngoài nói, Tập Cận Bình hẳn nhiên thừa biết trong lòng Trung Quốc
cũng có những người chống ông và chống ĐCS Trung Quốc. Nhưng có hề gì,
với đảng của mình đương nhiên ông ta phải củng cố và bảo vệ nhưng điều
quan trọng hơn là việc Trung Quốc phát triển và trở thành bá chủ thế
giới chính là câu trả lời quan trọng nhất của ông dành cho những người
không ủng hộ mình.
Và thực tế đã cho thấy điều đó. Vị thế và tầm ảnh hưởng sâu rộng của
Trung Quốc hiện nay trên trường quốc tế ở cả hai phương diện: “quyền lực
cứng” (kinh tế, quân sự…) lẫn “quyền lực mềm” (chính trị, văn hóa,…) là
không còn bàn cãi.
Đây chính là cơ sở quan
trọng để họ Tập mạnh miệng tuyên bố trở thành
“siêu cường quốc” vào năm
2050. Không những vậy, đó còn là một mô hình
“chủ nghĩa xã hội đặc sắc”
kiểu Trung Quốc!? Riêng về phương diện
chủ quyền quốc gia, ông Tập không ngần ngại gửi thông điệp ngầm
đến tất cả các bên liên quan (đương nhiên là có Việt Nam chúng ta) theo
luận điệu bá quyền thường thấy là:
" sẽ không dung thứ cho bất cứ ai, bằng cách nào, vào thời điểm nào,
muốn tách một tấc đất ra khỏi Trung Quốc".
Nói điều này để thấy rằng, hơn ai hết họ Tập cùng tập đoàn chính trị của
ông ta, hiểu rất rõ những vấn đề thuộc về nội tình Trung Quốc trong bối
cảnh chung của thế giới khi xây dựng “giấc mơ” của dân tộc mình trong tương
lai.
Qua đây có thể thấy, các lãnh đạo ĐCS Trung Quốc ngoài việc lo giữ Đảng
của mình thì vấn đề xây dựng và phát triển nhằm đưa đất nước Trung Quốc
trở thành siêu cường thế giới là mục tiêu lớn nhất của họ. Vậy nên, việc
chọn “người tài” để kế vị của họ bao giờ cũng chú trọng cùng lúc hai mục
tiêu này. Phải chăng đây cũng chính là ưu điểm và là sự khác biệt lớn
nhất so với các lãnh đạo ở Việt Nam (kể từ sau khi nước nhà thống nhất
cho đến nay).
Hay nói khác đi, lâu nay, ĐCS VN chỉ lo tìm “người tài” để giữ Đảng thôi
chứ người tài để xây dựng và phát triển đất nước thì chẳng màng quan
tâm.
Bằng chứng là hiện tại, dẫn dắt đất nước, dẫn dắt dân tộc với bề dày mấy
nghìn năm văn hiến là một ông lão già nua, tóc tai bạc trắng. Hơn hai
nhiệm kỳ rồi nhưng quanh đi, quẩn lại cũng chỉ mấy câu nói cũ rích như:
“đẩy mạnh học tập và làm theo tấm
gương đạo đức…”, “chống suy thoái”, “chống diễn biến”, “đánh chuột, vỡ
bình”,“nhóm lò, đốt củi”
gì gì đó nhưng chẳng đâu vào đâu! Đến nỗi dân chúng khắp nơi trong cả
nước đã không ngần ngại đặt cho cái “biệt danh” không thể nào chua chát
và xót xa (nếu nhìn sang người đồng cấp Tập Cận Bình) hơn: “Trọng lú”!
Và điều đáng nói là, cho đến giờ bản thân ông ta vẫn đang loay hoay tìm
người kế vị nhưng mãi vẫn chưa ưng ý. Vì sao như vậy? Có lẽ trong hoàn
cảnh hiện nay, nếu chỉ tìm người tài để xây dựng và phát triển đất nước
thì chắc chắn sẽ không thiếu nhưng để tìm người có cái “lý lịch ba đời
trong sáng như gương” để chủ yếu lo giữ Đảng, giữ chế độ thì chuyện phải
cân nhắc, nâng lên hạ xuống âu cũng là lẽ thường tình. Nhưng điều này
lại chính là bi kịch của dân tộc nếu nhìn về tương lai. Nói như lời của
cố Tiến Sĩ Alan Phan năm nào là:
“đã ngu, đã nghèo mà còn “kiên định lập trường” ấy nữa thì vô phương
cứu chữa.
3. Thay
lời kết
Tóm lại, chúng ta có thể không ưa một Trung Quốc bá quyền, không ưa một
Tập Cận Bình vì cái luận điệu và
tâm lý nước lớn của ông ta hôm nay nhưng nếu chỉ có thế và nhất là không
tự nhìn lại những yếu kém của dân tộc mình để mà phấn đấu và từng bước
thay đổi hiện trạng thì chỉ càng cho thấy rõ cái tâm lý ghen ghét, đố kỵ
của chúng ta trước sự thành công của người khác mà thôi.
Một dân tộc sống không “tư tưởng” và ước mơ nhưng lúc nào cũng dè bĩu,
coi thường tư tưởng và ước mơ của dân tộc khác chắc chắn không phải là
một dân tộc lớn (trưởng thành) và đáng để người khác nể trọng.
Ngược lại, một dân tộc nếu chỉ biết ngồi nhìn và thán phục; chỉ biết
tung hô và xem người khác như một “hình mẫu” hay “thần tượng” rồi rập
khuôn, bắt chước và theo đuôi thì càng tệ hại hơn nữa. Đó không chỉ là
đang tự thừa nhận sự yếu kém của bản thân mà trên hết là thái độ nhu
nhược, hèn kém và vong bản.
---------
Tham khảo:
[1]:
“Khoảnh khắc ấn tượng trong đại hội Đảng lần thứ 19 của Trung Quốc”.
Xem tại:
http://tuoitre.vn/khoanh-khac-an-tuong-trong-dai-hoi-dang-lan-thu-19-cua-trung-quoc-20171019150344415.htm
[2]:
“Trung Quốc xác lập tư tưởng Tập
Cận Bình”.
http://thanhnien.vn/the-gioi/trung-quoc-gioi-thieu-tu-tuong-tap-can-binh-857819.html
[3]: “5
thế hệ lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc”. Xem tại:
https://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/tu-lieu/5-the-he-lanh-dao-cua-dang-cong-san-trung-quoc-3656091.html
|